Οδηγός ψυχραιμίας και διαφωτιστικής σοφίας για αγχωμένους γονείς όταν το μωρό τους αρρωσταίνει για πρώτη φορά. Μέχρι τώρα οι μόνες δύσκολες αποστολές ήταν οι λερωμένες πάνες και η νεογνική ακμή. Ξαφνικά όμως ακούτε από το μωρό σας το πρώτο του φτέρνισμα και… παγώνετε, αφού δεν έχετε ιδέα τι πρέπει να κάνετε! Το πρώτο .....
πράγμα που σας συμβουλεύουμε σε περίπτωση αρρώστιας είναι να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας και να μην πανικοβάλλεστε. Εξάλλου, όσο πιο πολλά γνωρίζετε για το πώς αντιμετωπίζονται τα συμπτώματα των ιώσεων του χειμώνα τόσο λιγότερο άγχος θα έχετε. Προσοχή όμως! Αν το μωρό σας είναι κάτω των 3 μηνών, πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό στο πρώτο σημάδι ασθένειας, γιατί το ανοσοποιητικό του νεογέννητου χρειάζεται περίπου 3 μήνες για να ωριμάσει και να αντιμετωπίσει τις ασθένειες. Για μωρά άνω των 3 μηνών ο οδηγός που ακολουθεί μπορεί να αποδειχθεί αρκετά διαφωτιστικός, ιδιαίτερα για τους γονείς που βρίσκονται για πρώτη φορά αντιμέτωποι με τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα των ιώσεων.
Πυρετός: Ένα σύμπτωμα που χρειάζεται προσοχή Παρόλο που αποτελεί ένδειξη ίωσης ή λοίμωξης, παράλληλα είναι σημάδι ότι ο οργανισμός του μωρού μάχεται για να την πολεμήσει. Η ανησυχία είναι μεγαλύτερη στα μωρά, γιατί δεν μιλούν και έτσι δεν μπορούν να εκφράσουν με λόγια την πιθανή αιτία που προκαλεί πυρετό, π.χ. πόνο στο αφτί που μπορεί να συνδέεται με μια ωτίτιδα. Ωστόσο αυτό που πρέπει να σας ανησυχεί είναι όχι τόσο πόσο υψηλός είναι ο πυρετός όσο τα υπόλοιπα συμπτώματα που τον συνοδεύουν. Πρέπει λοιπόν να παρατηρήσετε προσεχτικά αν υπάρχουν πιθανές αλλαγές στη συμπεριφορά και τη διάθεσή του μωρού σας. Ακόμα και ένας πυρετός που φτάνει το 38,5 δεν πρέπει να σας πανικοβάλει αν το μωρό δείχνει καλά και είναι ζωηρό.
Τι να κάνετε στο σπίτι:
  • Βεβαιωθείτε ότι το μωρό δεν είναι πολύ ζεστά ντυμένο και αποφύγετε να το σκεπάζετε με ζεστά σκεπάσματα.
  • Για να διασφαλίσετε ακριβή θερμομέτρηση προτιμήστε να χρησιμοποιείτε θερμόμετρο υδραργύρου (το βάζετε από το ορθό για ένα λεπτό και αφαιρείτε τέσσερις γραμμές, π.χ. αν η ένδειξη θερμοκρασίας δείχνει 37,7 η πραγματική είναι 37,3).
  • Κάντε του χλιαρό μπανάκι και φροντίστε να πίνει αρκετά υγρά.
  • Για να πέσει ο πυρετός χορηγήστε αντιπυρετικό, αρχικά τόσα ml όσο είναι το μισό του βάρους του μωρού και στη συνέχεια σύμφωνα με τις υποδείξεις του γιατρού.
Πότε να πάτε στον γιατρό: Αν και σε γενικές γραμμές καλό είναι να επισκεφθείτε τον παιδίατρο αν το μωρό σας είναι κάτω των 12 μηνών, έχετε έναν λόγο παραπάνω να το κάνετε αν δείτε αλλαγές στη συμπεριφορά και στη διάθεσή του. Η επαφή με τον παιδίατρο πρέπει να είναι άμεση αν υπάρχει ατονία, νωθρότητα, ανορεξία. Ο πυρετός μπορεί να είναι σημάδι πιο σοβαρών καταστάσεων όπως ουρολοίμωξη ή μηνιγγίτιδα. Γι’ αυτό ο παιδίατρος πρέπει να το… εξετάζει και να το επανεξετάζει, ιδιαίτερα αν έχουν περάσει δύο ή τρεις μέρες και ο πυρετός δεν έχει πέσει.
Εμετός ή διάρροια: συνήθως υποχωρεί σε 2-3 μέρες Το πρώτο σημάδι ίωσης στο γαστρεντερικό σύστημα είναι συνήθως ο εμετός, τον οποίο μπορεί να ακολουθεί διάρροια. Τα καλά νέα είναι ότι οι ιώσεις αυτές μπορεί να υποχωρήσουν σχετικά γρήγορα, δηλαδή σε 24 έως 48 ώρες, ενώ συνήθως τα μωρά που θηλάζουν έχουν πιο ήπια συμπτώματα και αναρρώνουν πιο γρήγορα.
Τι να κάνετε στο σπίτι:
  • Κόψτε το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Όταν υποχωρήσουν τα συμπτώματα, ξεκινήστε να δίνετε γάλα αραιωμένο με νερό.
  • Αν το μωρό έχει ξεκινήσει τα γεύματα στερεάς τροφής, επιλέξτε ρύζι, βραστή πατάτα, σκέτα ζυμαρικά, κοτόπουλο και από τα φρούτα μήλο και μπανάνα.
  • Δίνετε λίγο-λίγο νερό στο μωρό και κατά προτίμηση με το κουταλάκι.
Πότε να πάτε στον γιατρό: Αν το μωρό κάνει πάνω από 5–6 εμετούς, οι κενώσεις έχουν βλέννα και αίμα ή είναι επηρεασμένη η γενική του κατάσταση, δηλαδή δείχνει καταβεβλημένο, πρέπει να πάτε στον παιδίατρο καθώς υπάρχει κίνδυνος αφυδάτωσης.
Βουλλωμένη μυτούλα: πότε είναι ίωση και πότε αλλεργία Η βουλλωμένη μύτη μπορεί να ταλαιπωρήσει ιδιαίτερα το μωρό σας (και μαζί με αυτό και εσάς), επειδή δεν μπορεί να φυσήξει τη μύτη του και έτσι καταπίνει τη βλέννα με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να κοιμηθεί και να φάει. Πώς μπορείτε να ξέρετε όμως αν η ρινίτιδα οφείλεται σε ίωση; Θα το καταλάβετε αν οι εκκρίσεις αρχικά είναι υδαρείς και στη συνέχεια πηκτές με χρώμα κίτρινο ή πράσινο. Αν όμως είναι διαυγείς, τότε η ρινίτιδα μπορεί να οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως ευαισθησία στον αέρα και στο κρύο ή ακόμα και στον καπνό του τσιγάρου – οπότε σε αυτήν την περίπτωση μιλάμε για αλλεργία.
Τι να κάνετε στο σπίτι:
  • Ρίξτε ανά τακτά διαστήματα στη μύτη του μωρού φυσιολογικό ορό πιέζοντας απαλά τη μυτούλα του, πράγμα που θα βοηθήσει να μαλακώσουν οι βλέννες.
  • Να θυμάστε ότι τα αποσυμφορητικά δεν συστήνονται σε παιδιά κάτω των 3 ετών, εκτός αν το συστήσει ο παιδίατρος, και σε αυτήν την περίπτωση η χρήση του πρέπει να είναι πολύ σύντομης διάρκειας.
  • Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την ειδική συσκευή εισρόφησης των εκκρίσεων με προσοχή και μόνο εφόσον η μύτη του μωρού δεν είναι ερεθισμένη. Βάλτε λίγη βαζελίνη κάτω από τη μύτη για να αποφύγετε τον ερεθισμό της περιοχής.
  • Ρίξτε φυσιολογικό ορό στη μύτη του 10 λεπτά πριν το θηλάσετε ή του δώσετε να πιει το γάλα του και πριν τον ύπνο. Έτσι θα το βοηθάτε να ανασάνει και άρα να τρώει καλύτερα και να κοιμάται καλύτερα.
  • Κάντε στο μωρό ένα ζεστό μπάνιο. Αφήστε το να παίξει με το νερό, που καλό είναι να το αφήσετε να τρέξει στο κεφαλάκι για να μαλακώσει η βλέννα στη μύτη.
  • Βάλτε μια πετσέτα στο πάνω μέρος του στρώματος στο κρεβατάκι του ώστε το κεφάλι να είναι πιο ψηλά.
  • Συνεχίστε να θηλάζετε και δίνετε στο μωρό να πίνει υγρά ροφήματα, π.χ. χαμομήλι, που βοηθούν στη ρευστοποίηση της βλέννας.
Πότε να πάτε στον γιατρό:
  • Αν το μωρό έχει πηκτές πράσινες εκκρίσεις από τη μύτη για τουλάχιστον δύο εβδομάδες.
  • Αν η βουλωμένη μύτη συνοδεύεται από βήχα ή πυρετό.
  • Αν το μωρό έχει έντονο κλάμα και ανησυχία κυρίως τη νύχτα (μπορεί να πρόκειται για ωτίτιδα που προκλήθηκε από τις εκκρίσεις της μύτης).
Βήχας: προκαλείται από διάφορες αιτίες Αν και είναι ένα σύμπτωμα που αγχώνει ακόμα και τους πιο ψύχραιμους γονείς, ο βήχας βοηθάει το μωρό να διώξει τα φλέγματα από τα πνευμόνια του. Μπορεί να συνδέεται με διάφορα αίτια, αφού βήχα προκαλεί η βουλωμένη μύτη αλλά και μία ιογενείς ή μικροβιακή λοίμωξη στο φάρυγγα, στο λάρυγγα, στους βρόγχους ή στους πνεύμονες. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να παρακολουθείτε την πορεία αλλά και την ποιότητα του βήχα.
Τι να κάνετε στο σπίτι:
  • Κάντε του μπάνιο σε περιβάλλον με ατμούς, πράγμα που θα βοηθήσει να ανοίξουν οι αναπνευστικές οδοί.
  • Αποφύγετε τα αντιβηχικά σιρόπια, τα οποία συνήθως δεν χορηγούνται σε παιδιά κάτω των 2 χρόνων.
  • Δώστε του να πιει λίγο νερό όταν βήχει, αλλά μην το πιέζεται να φάει γιατί ο λαιμός του μπορεί να είναι ερεθισμένος. Φροντίστε το γάλα να είναι χλιαρό, γιατί το ζεστό γάλα ρευστοποιεί τις εκκρίσεις και το παιδί μπορεί με το βήχα να κάνει πιο εύκολα εμετό.
Πότε να πάτε στον γιατρό: Αν ο βήχας είναι ξηρός και μοιάζει με γάβγισμα σκύλου, μπορεί να αποτελεί ένδειξη λαρυγγίτιδας. Αν είναι βαθύς και παραγωγικός, μπορεί να αποτελεί σημάδι για λοίμωξη στους βρόγχους. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό αν ο βήχας κρατάει περισσότερο από εβδομάδα, προκαλεί εμετό ή δυσκολία στην αναπνοή ή συνοδεύεται από πυρετό.
Προσοχή στην αφυδάτωσηΑν το μωρό έχει πυρετό, εμετό ή διάρροια, πρέπει να παίρνει υγρά για να μειωθεί ο κίνδυνος της αφυδάτωσης – κατάσταση στην οποία τα παιδιά οδηγούνται πιο εύκολα από ό,τι οι ενήλικες. Υγρά όμως πρέπει να πίνει και το μωρό σας στην περίπτωση που έχει βουλωμένη μύτη, αφού τα υγρά βοηθούν στη ρευστοποίηση της βλέννας. Σε κάθε περίπτωση:
  • Μη σταματάτε να θηλάζετε ή να ταΐζετε το μωρό σας με το μπουκάλι όταν είναι άρρωστο.
  • Δώστε του να πίνει νερό. Αν είναι κάτω των 3 μηνών, πρέπει το νερό να είναι αποστειρωμένο (φροντίστε όμως να είναι χλιαρό).
  • Σε περίπτωση διάρροιας συζητήστε με τον παιδίατρο το ενδεχόμενο να του χορηγήσετε ηλεκτρολύτες σε μορφή διαλύματος.
Η αφυδάτωση μπορεί να είναι επικίνδυνη για το μωρό. Πρέπει λοιπόν να απευθυνθείτε οπωσδήποτε στο νοσοκομείο αν παρατηρήσετε τα εξής:
  • σειρά από εμετούς ή διάρροιες.
  • λιγότερα ή καθόλου δάκρυα.
  • ξηρό στόμα, δηλαδή λιγότερα σάλια.
  • λιγότερο ή καθόλου βρεγμένες πάνες (ένα υγιές μωρό λερώνει περίπου 5 έως 6 πάνες την ημέρα).
Ο κύκλος της ίωσηςΔώστε σημασία στο χρόνο που διαρκούν τα συμπτώματα της ασθένειας. Συνήθως μια ίωση κρατά 5 έως 7 ημέρες και η θεραπεία της είναι συμπτωματική, δηλαδή δεν απαιτεί αντιβίωση. Κάθε ίωση όμως μπορεί να εξελιχθεί σε βακτηριακή λοίμωξη που χρειάζεται θεραπευτική αγωγή. Αν λοιπόν τα συμπτώματα κρατούν περισσότερο από 10 μέρες ή διαπιστώνετε επιδείνωση αντί για βελτίωση, πρέπει να επισκεφθείτε τον παιδίατρο.
Επισκεφθείτε τον παιδίατρο αν το μωρό σας είναι άρρωστο και:
  • είναι κάτω των τριών μηνών.
  • παρουσιάζει δυσκολία στην αναπνοή.
  • δεν τρώει ή δεν πίνει.
  • είναι νωθρό ή άτονο.
  • έχει επίμονο πυρετό.
  • έχει επίμονο βήχα.
Ασπίδες προστασίαςΗ ιώσεις προκαλούνται από ιούς και, ως γνωστόν, οι ιοί είναι μεταδοτικοί. Επομένως, το να κρατάτε το μωρό μακριά από άτομα με ιώσεις είναι το πρώτο μέτρο για την προστασία του. Αυτό όμως δεν είναι πάντα εφικτό, ιδίως αν κάποιο μέλος από την οικογένεια έχει ίωση ή υπάρχει ήδη μεγαλύτερο αδερφάκι που αρρωσταίνει. Μερικά μέτρα που μπορούν να βοηθήσουν είναι τα εξής:
  • Συνεχίστε όσο μπορείτε να θηλάζετε. Ο θηλασμός προστατεύει το μωρό σας από τα μικρόβια και το βοηθάει να χτίσει το ανοσοποιητικό του.
  • Αποφύγετε το χειμώνα χώρους με συνωστισμό ή παιδικά πάρτι, ιδιαίτερα αν το μωρό είναι κάτω των 3 μηνών.
  • Πλένετε συχνά τα χέρια σας και ζητήστε από τα μέλη της οικογένειάς σας να κάνουν το ίδιο πριν πιάσουν το μωρό.
  • Εκπαιδεύστε το μεγαλύτερο παιδάκι ώστε να μη βήχει ή φτερνίζεται πάνω από το μωρό.
  • Πλένετε σχολαστικά τα παιχνίδια του μωρού και ιδιαίτερα εκείνα που βάζει στο στόμα.
  • Κρατήστε το μωρό μακριά από τον καπνό του τσιγάρου. Μην επιτρέπετε σε κανέναν να καπνίζει στους χώρους που βρίσκεται το μωρό.
ΤΗΣ ΦΛΩΡΑΣ ΚΑΣΣΑΒΕΤΗ, ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΟΥΣΤΑΚΑ, ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΥ, ΕΔΟΕΑΠ, ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΘΗΝΩΝΠερισσότερα άρθρα για το παιδί στο www.mybabysworld.gr